Co zrobić gdy sprawca wypadku nie miał ubezpieczenia?

W większości przypadków w razie zdarzenia drogowego, takiego jak kolizja czy wypadek, odszkodowanie wypłacane jest z ubezpieczenia OC sprawcy. Ponieważ jest ono obowiązkowe, przypadki jego braku nie są częste, choć niestety się zdarzają. Czy poszkodowany jest w takiej sytuacji chroniony?

Tak. Ochronę zapewnia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, który w sytuacji braku wykupienia przez sprawcę zdarzenia obowiązkowej polisy OC, zobowiązany jest do pokrycia roszczeń z tytułu szkody zarówno w mieniu, czyli w praktyce najczęściej wydatków na naprawy uszkodzonego samochodu, jak i na osobie.

Ale co w sytuacji, kiedy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia i nie udało się ustalić jego danych osobowych? W takich przypadkach wiele zależy od tego jak poważne w skutkach było zdarzenie drogowe. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny jest zobowiązany do pokrycia szkód osobowych, jak zadośćuczynienie, pokrycie kosztów leczenia czy rehabilitacji. Odmiennie jego obowiązki kształtują się jednak w przypadku szkód majątkowych. Fundusz bowiem nie wypłaci nam za nią odszkodowania, jeżeli żadna z osób biorących udział w zdarzeniu nie odniosła obrażeń. Pieniądze na naprawę uszkodzonego pojazdu otrzymamy tylko wtedy, jeżeli równocześnie u któregokolwiek uczestnika zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, trwający dłużej niż 14 dni. Ustawa dodatkowo wskazuje, iż powyższe okoliczności powinny być stwierdzone poprzez stosowne orzeczenie lekarza posiadającego specjalizację w zależności od rodzaju obrażeń.

Warto również widzieć, że ustawa zastrzega, iż w sytuacji nie ustalenia sprawcy zdarzenia, w przypadku szkody w pojeździe mechanicznym, świadczenie funduszu zmniejsza się o kwotę stanowiącą równowartość 300 euro (według kursu średniego ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu ustalenia odszkodowania).

Jeżeli żadna z osób biorących udział w zdarzeniu, którego sprawca nie został ustalony nie odniosła obrażeń, a nie posiadamy ubezpieczenia AC, to niestety koszt naprawy samochodu będziemy musieli ponieść z własnych środków. Ograniczenie powyższe wprowadzone zostało przede wszystkim po to, aby zapobiec sytuacji, w której właściciel samodzielnie lub przy pomocy osoby trzeciej dokona uszkodzenia pojazdu i w ten sposób będzie chciał wyłudzić odszkodowanie.

W każdym przypadku warto już na miejscu zdarzenia w miarę możliwości zadbać o to, aby zapamiętać wszystkie szczegóły, które mogą okazać się pomocne w zidentyfikowaniu sprawcy, takie jak np. numery tablic rejestracyjnych lub ich fragmenty, marka i model samochodu, jego kolor czy wygląd kierowcy. Niezależnie od tego czy sprawca zbiegł z miejsca zdarzenia czy też nie, warto również porozmawiać ze świadkami i poprosić ich o dane kontaktowe. Powinniśmy również, a w przypadku ofiar w ludziach istnieje taka konieczność, wezwać na miejsce zdarzenia policję. Warto zadbać, aby wszystkie okoliczności zdarzenia zostały dokładnie wyjaśnione.

A jak wygląda sam proces dochodzenia odszkodowania? Roszczenie do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego zgłosić należy za pośrednictwem któregokolwiek z zakładów ubezpieczeń, mającego w swojej ofercie obowiązkowe ubezpieczenia OC. Warto wiedzieć, że zgodnie przepisami firma nie ma możliwości odmowy przyjęcia zgłoszenia szkody. To ubezpieczyciel przeprowadzać będzie postępowanie mające na celu ustalenie zarówno zasadności jak i wysokości dochodzonych roszczeń, a następnie niezwłocznie powinien przesłać dokumentację do funduszu. Zakład ma obowiązek zawiadomienia osoby zgłaszającej roszczenie o przesłaniu dokumentów.

Na stronie internetowej Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego możemy znaleźć wykaz dokumentów niezbędnych dla dochodzenia roszczenia. W przypadku straty w mieniu, są to między innymi te dotyczące pochodzenia pojazdu (na przykład umowa kupna-sprzedaży), dowód rejestracyjny, polisa OC, dokumenty obrazujące okoliczności zdarzenia (na przykład notatka policji) oraz brak ubezpieczenia OC u sprawcy szkody. Niezbędne jest również przedstawienie dowodów świadczących o poniesionej przez nas szkodzie, czyli na przykład rachunków za naprawę pojazdu, za zakupione części, za holowanie itd.

Zobowiązani jesteśmy również do złożenia oświadczenia o nieposiadaniu polisy Auto Casco. Jeżeli posiadamy takie ubezpieczenie, to szkoda zostanie naprawiona przez naszego ubezpieczyciela, fundusz zaś zobowiązany będzie w takim wypadku do wyrównania szkody w części, w jakiej nie może ona zostać zaspokojona, czyli na przykład zwróci nam pieniądze za utracone zniżki.

Warto pamiętać również o tym, że szkody w mieniu to nie tylko uszkodzony samochód, ale także, na przykład przewożone w nim rzeczy, które uległy zniszczeniu. Do dokumentacji składanej przy zgłoszeniu zdarzenia nie można zapominać o dołączeniu informacji potwierdzających zaistnienie i wysokość strat w tym zakresie (np. notatka policji czy zeznania świadków potwierdzające istnienie i uszkodzenie przewożonych towarów, ich wykaz przewożonych wraz z podaniem ich wartości).

W przypadku szkód na osobie, niezbędne będzie przedłożenie dokumentacji medycznej dotyczącej obrażeń i hospitalizacji. Należy również zbierać i przekazać wszelkie rachunki obrazujące poniesione koszty z tytułu leczenia, rehabilitacji, zakupionych leków. W przypadku osób pracujących dołączyć należy zaświadczenie o zarobkach utraconych w okresie pobierania zasiłku chorobowego i czasie rehabilitacji, zaświadczenie urzędu skarbowego o wysokości deklarowanego dochodu oraz oświadczenie czy wypadek pozostawał w związku z zatrudnieniem. Jeżeli na skutek zdarzenia poszkodowany stał się niezdolny do pracy i chce dochodzić renty wyrównawczej, to do dokumentacji powinien załączyć również zaświadczenie o wysokości zarobków przed wypadkiem w ujęciu netto oraz decyzje rentowe ZUS.

W przypadku poważnych zdarzeń, których skutkiem jest śmierć poszkodowanego, osoby dochodzące odszkodowania powinny załączyć do dokumentacji również akt zgonu, rachunki dotyczące kosztów pogrzebu, nagrobka, dokumentacje wskazującą na dochody poszkodowanego przed wypadkiem oraz dokumentację wskazującą na dochody jego małżonka i decyzje ZUS o wysokości otrzymanej renty rodzinnej. Należy również wykazać swoją legitymacje dla dochodzenia roszczenia, a zatem na przykład akt małżeństwa (w przypadku śmierci małżonka) czy akt urodzenia (dzieci poszkodowanego).

Fundusz zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń. Jeżeli zachodzą szczególne okoliczności uniemożliwiające zrobienie tego w tym czasie (co niestety dość często ma miejsce) – np. w przypadku gdy zachodzi potrzeba wyjaśnienia okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności Funduszu albo wysokości świadczenia. W takiej sytuacji wypłata powinna nastąpić w terminie 14 dni od zakończenia postępowania.

Posiadacze pojazdów, którzy nie zadbali o wykupienie obowiązkowej polisy OC zostaną ukarani. Oprócz kar wymierzonych za brak polisy, są bowiem zobowiązani do zwrotu świadczenia wypłaconego poszkodowanemu przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.